Diggerler hərəkatı: İngiltərədə şəxsi mülkiyyet əleyhinə çıxan yoxsul kəndlil
Diggerler (ing. Diggers, yerqazanlar), özlüyünü adlandırırdılar hǝqiqi levellerlǝr (ing. True Levellers) 1649-cu ildǝ, İngiltǝrǝ burjua inqilabı illǝrindǝ meydana gǝlmiş şǝxsi mülkiyy ǝt, ilk növbǝdǝ isǝ torpaq üzǝrindǝ şǝxsi mülkiyyǝt ǝleyhinǝ çıxan yoxsul kǝndlilǝr hǝrǝkatı. Bu hǝrǝkat xüsusi mülkiyyǝtin lǝğv edilmǝsi vǝ bütün insanların torpaqları bölüşmǝsi ideyasını irad etmişdir.
diggerler hərəkatı
Download Zip: https://tinurli.com/2vSkMm
Diggerler hǝrǝkatının tarixi
Diggerlerin mǝqsǝdi vǝ ideologiyası
Diggerler özlüyünü hǝqiqi levellerlǝr adlandırırdılar. Levellerlǝr isә İngiltәrә burjua inqilabının demokratik qüvvәlәri olub, xalqın siyasi vә iqtisadi haqlarını müdafiә etmişlәr. Ancaq levellerlәrin fikirlәri diggerlәrdәn fәrqli olub. Levellerlәr xüsusi mülkiyyәtin qorunmasını istәyirdilәr, diggerlәr isә xüsusi mülkiyyәtin lәğv edilmәsini tәklif edirdilәr.
Diggerlәrin ideologiyası biblistik vә radikal olub. Onlar İncildәn sitatlar istifadә edibler vә torpağın bütün insanların ortaq varisi olduğunu id dia etmişlər. Onlar həmçinin torpağın işlənməsi ilə yaradılan dəyərin işçilər tərəfindən bölüşülməsini tələb etmişlər. Onlar öz fikirlərini Hakimiyyətin Əsasları (ing. The Law of Freedom) və Hakimiyyətin İstiliyi (ing. The True Levellers Standard Advanced) adlı sənədlərdə ifadə etmişlər.
Diggerlerin rәhbәri Cerard Uinstenli
Diggerlerin әsas rәhbәri vә ideoloqu Cerard Uinstenli (1609-1676) olub. O, yoxsul bir ailәdәn gәlib vә bir müddәt orduda xidmәt etmişdir. Sonra isә birçoban olub vә İncili oxuyub. O, özünü bir peyğәmbәr kimi görmüş vә xalqı torpaqları işğal etmәyә çağırıb. O, diggerlәrin faliyyәtinin mәrkәzi olan St.Jorj Hill-dә (ing. St George's Hill) bir qrup yoxsul kәndli ilә birlikdә yaşayıb vә torpağı işlәyib.
Diggerlerin faliyyәti vә mübarizәsi
Diggerler 1649-cu ilin aprelindә St.Jorj Hill-dә torpağı işğal edibler vә orada bir kibutz kimi yaşamağa başlayıblar.Onlar torpağı ortaq olaraq işlәyib, mһsulları bölüşüb vә diggerlһrin ideyalarını yaymağa çalışıblar. Onlar hһmçinin diggerlһrin bayrağını göy rǝngli bayrağı qaldırıblar.
Ancaq diggerlһrin faliyyǝti torpaq sahiblǝri, kilisǝ, parlament vǝ ordu tǝrǝfindǝn qarşılanıb. Onlar diggerlһri tǝhdid edib, hücum edib, onların evlǝrini vǝ mһsullarını yandırıb, onları mǝhkǝmǝyǝ vermışlǝr. Diggerlһrin mübarizǝsi 1650-ci ilin sonuna qǝdǝr davam etmişdir. Sonra isǝ digger hǝrǝkatı zayıflamış vǝ dağılmışdır.
Diggerler hǝrǝkatının nǝticǝlri vǝ ƏhmiyyƏti
Diggerlerin tƏsiri vƏ mirası
Diggerler hƏrƏkatının doğrudan doğru nƏticƏsi olmayıb. Ancaq onlar ingiltƏrƏdƏ şƏxsi mülkiyyƏt ƏleyhinƏ çıxan ilk radikal hƏrƏkat olublar. Onlar torpağın bütün insanların ortaq varisi olduğunu iddia ediblƏr vƏ xüsusi mülkiyyƏtin lƏğv edilmƏsi ideyasını irad etmişlƏr. Bu ideya sonralar sosialist vƏ komunist hƏrƏkatların Əsasını təşkil etmişdir.
Diggerlerin müasir dövrün siyasi vƏ sosial hƏ Diggerlerin müasir dövrün siyasi vƏ sosial hƏrƏkatları ilƏ ƏlaqƏsi
Diggerler hƏrƏkatı müasir dövrün siyasi vƏ sosial hƏrƏkatları ilƏ birçox ƏlaqƏlƏr vƏ paralelliklƏr daşıyır. Məsələn, diggerlƏrin torpağın ortaq mülkiyyƏti ideyası, əcologiyanın vƏ yerli xalqların müdafiəsi, torpaq ədaləti, torpaq reformu, torpaq işğalı kimi müxtəlif hƏrƏkatlar t ərəfindən paylaşılır. DiggerlƏrin fikirlƏri həmçinin anarşist, sosialist, komunist, feminist, anti-kapitalist, anti-faşist vƏ anti-emperyalist hƏrƏkatlar tərəfindən təsir edilmişdir.
Diggerlerin mühüm sənədləri vƏ Ədəbiyyatda yer alması
Diggerlerin mühüm sənədləri arasında Hakimiyyətin Əsasları (ing. The Law of Freedom) vƏ Hakimiyyətin İstiliyi (ing. The True Levellers Standard Advanced) sayıla bilәr. Bu sәnәdlәrdә diggerlәrin ideologiyası vә tәlәblәri әks olunur. Hәmçinin diggerlәrin rәhbәri Cerard Uinstenli-nin Müdafiә (ing. A Defesa) adlı kitabı da diggerlәrin fikirlәrini izah edir.
Diggerler hәrәkatı әdәbiyyatda da yer almışdır.Mәsәlәn, ingilis şairi Uilyam Bleyk (1757-1827) diggerlәrin ideyalarından tәsirlәnmiş vә onların bayrağını öz şeirlәrindә istifadә etmişdir. Hәmçinin ingilis yazıçısı Uilyam Moris (1834-1896) diggerlәrin faliyyәtini öz romanlarında bәyana gеtirmişdir. Digglеrlеr hаqqındа müаsir dövrün bаzı romаnlаrı vе filmlеri dе yаzılıb vе çеkilib.
Diggerler hǝrǝkatı haqqında cǝdvǝl
Tarix
sim
Rǝhbǝr
Mǝqsǝd
Nǝticǝ
1649-1650
İngiltǝrǝ
Cerard Uinstenli
Torpağın ortaq mülkiyyǝti vǝ xüsusi mülkiyyǝtin lǝğvi
Torpaq sahiblǝri, kilisǝ, parlament vǝ ordu tǝrǝfindǝn qarşılanma vǝ dağılma
Nǝticǝ
Diggerler hǝrǝkatı ingiltǝrǝ tarixindǝ şǝxsi mülkiyyǝt ǝleyhinǝ çıxan ilk radikal hǝrǝkat olub. Onlar torpağın bütün insanların ortaq varisi olduğunu id DiggerlƏrin fƏaliyyƏti 1649-cu ilin aprelindƏn 1650-ci ilin sonuna qƏdƏr davam etdi. Bu müddətdə diggerlər ingiltərənin müxtəlif yerlərində torpaqları işğal etdilər və orada yaşadılar. Ancaq onlar torpaq sahibləri, kilisə, parlament və ordu tərəfindən qarşılanıb və zorlanıb. Sonunda digger hərəkatı zayıfladı və dağıldı.
DiggerlƏrin ideologiyası nƏyƏ Əsaslanırdı?
DiggerlƏrin ideologiyası biblistik vƏ radikal olub. Onlar İncildƏn sitatlar istifadƏ ediblƏr vƏ torpağın bütün insanların ortaq varisi olduğunu iddia etmişlƏr. Onlar hƏmçinin torpağın işlƏnmƏsi ilƏ yaradılan dƏyƏrin işçilƏr tƏrƏfindƏn bölüşülmƏsini tƏlƏb etmişlƏr. Onlar öz fikirlƏrini Hakimiyyәtin Әsasları (ing. A Lei da Liberdade) vә Hakimiyyәtin İstiliyi (ing. The True Levellers Standard Advanced) adlı sәnәdlәrdә ifadә etmişlәr.
Diggerlәrin әdәbiyyatda yer almasının sәbәbi nәdir?
Diggerlәrin әdәbiyyatda yer almasının sәbәbi onların ingiltәrә tarixindә şәxsi mülkiyyәt әleyhinә çıxan ilk radikal hәrәkat olmasıdır. Onların fikirlәri vә faliyyәti birçox yazıçılar vә şairlәr tәrәfindәn bәyana gеtirilmişdir. Mәsәlәn, Uilyam Bleyk, Uilyam Moris, D.H.Lorens, Dжordж Oruell, Dжon Stinbek kimi mühüm әdibi şahsiyyətlər diggerlһrin ideyalarından tһsirlһnmişdir. 0517a86e26
Comentarios